Over privacy en data-fatalisme

Je hebt namelijk wél wat te verbergen!

Laten we eens even kijken naar de officiële definitie van privacy. Artikel 10 van onze grondwet formuleert het als volgt: ‘Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.’ En precies dat is de reden waarom ook jij gordijnen of andere inkijk-beperkende zaken voor je raam hebt hangen. Niet iedereen hoeft op elk moment jouw persoonlijke levenssfeer in te kunnen kijken.

Gelukkig zijn veel mensen zich steeds meer bewust dat ze niet zomaar van alles op social media moeten plaatsen, al is het alleen maar omdat ook mensen met kwade bedoelingen daar mee kunnen kijken. Als je er dus voor kiest om social media te gebruiken, neem dan ook de tijd om je privacy instellingen door te lopen zodat alleen diegene jouw posts en foto’s etc. te zien krijgen waarvan jij wil dat zij die kunnen zien.

Data is het nieuwe goud

In dit artikel wil ik nog verder onder de oppervlakte met je kijken. Je hebt namelijk wél wat te verbergen! Zelfs als je namelijk geen Facebook, Instagram, Snapchat, etc. etc. gebruikt (of het wel hebt maar er niets op plaatst) wordt er op de achtergrond nog steeds allerlei data over jou verzameld die voor de grote techbedrijven letterlijk goud waard is. Waar data eerst een soort vervelend restproduct van het internet was (ze noemden het: digital exhaust), is data momenteel het nieuwe goud! Helaas spinnen vooral deze techbedrijven daar garen bij: zij verdienen hun geld over de rug van hun gebruikers. Jij mag de diensten “gratis” gebruiken… of toch niet? Nee, natuurlijk niet! Niets is gratis in onze wereld. Onthoud dit: Als je niet met euro’s betaald, ben jijzelf het betaalmiddel!

Ook dit beseffen gelukkig steeds meer mensen. “Maar ja, wat doe je eraan hé! Ze weten toch alles al…” hoor je dan vaak, en de kans is inderdaad vrij groot dat dit zo is. Dat kan een gevoel van machteloosheid geven en je tevens opzadelen met een (ook voor mij herkenbaar) dilemma. Immers zijn de producten die dergelijke bedrijven maken vaak gewoon heel goed en handig in gebruik. Ze maken je werk vaak een stuk sneller en aangenamer. Bovendien zijn beschikbare alternatieven het vaak net-niet. Dat is dus een afweging die je kunt maken. Straks ga ik je ook een aantal praktische tips geven zodat je bij het gebruik van internet en deze diensten de data-honger wel een beetje kan stillen, maar laten we nu eerst eens kijken naar een praktijkvoorbeeld van hoe deze data honger van de grote techbedrijven jou daadwerkelijk in je dagelijks leven kan raken en belemmeren.

Hoezo wanbetaler?

Je besluit op een goed moment over te willen stappen van energieleverancier. Geen probleem. Je bent welkom als klant. Maar: Of je wel even een paar honderd euro aan borg vooruit wilt betalen! Waarom? De leverancier ziet namelijk in de systemen dat jij als wanbetaler bekend staat. Vreemd, je hebt altijd al je rekeningen op tijd betaald en hebt ook geen aantekening bij het Bureau Krediet registratie (BKR) Je staat voor een raadsel, hoe kan dit nu gebeuren ?

Wat blijkt: er zijn in de markt een aantal commerciële data partijen actief die op basis van je internetgedrag profielen opstellen. Deze data is van allerlei bronnen afkomstig: uw zoekopdrachten in zoekmachines, gebruik van social media, websites die u bezoekt, apps die u gebruikt die data over u verzamelen en ga zo maar door. Door deze data te analyseren worden er dit soort conclusies getrokken waar u direct en heel concreet mee geconfronteerd kan worden. Inzage krijgen in deze profielen en dit betwisten is een zaak van lange adem, als het u al lukt. *

Wat jijzelf kan doen!

Maar wat kun je nu concreet doen als individuele gebruiker tegen deze vorm van data vergaring? Er zijn een aantal tips:

1. Installeer niet onnodig veel apps op je telefoon. Verwijder apps die je toch niet (meer) gebruikt en controleer de machtigingen van de apps die je wel gebruikt: Een zaklamp-app hoeft echt niet in je adressenboek te kunnen kijken!
2. Controleer ook de privacy instellingen van diensten als Google, Facebook, Snapchat, etc. etc. Maak je geen gebruik meer van deze diensten? Verwijder dan je accounts bij die bedrijven en download voordat je de dat definitief doet een bestand met jouw persoonlijke gegevens.
3. Gebruik een privacy vriendelijke browser zoals Brave of Firefox.
4. Breid deze browser uit met een aantal plug-ins zoals een ad-blocker, een script-blocker, een tracker blocker etc. Voorbeelden zijn: Ad block plus, Noscript en Ghostry
5. Maak eventueel een extra (gratis) e-mail account aan voor zaken als accounts bij webshops, enquêtes, spelletjes etc. etc.
6. Gebruik alternatieve diensten zoals DuckDuckGo, WeMe, Signal, Proton etc.

Voor een uitgebreidere lijst met tips en adviezen: https://decorrespondent.nl/5243/de-digitale-zelfverdedigingsgids-bescherm-jezelf-op-het-web/282193989-b5ee7af1

Zoals je ziet sta je zeker niet helemaal machteloos. Hoe meer mensen dit doen hoe beter. Blijf waakzaam over jouw data, want jouw data is van jou!

Erik van der Heijden

Ethical Hacker
Sequrence Beheer B.V.

* Dit voorbeeld is geschetst naar aanleiding van het TV-programma Kassa. Het fragment is hier terug te kijken: https://www.bnnvara.nl/kassa/artikelen/commercile-databoeren-registreren-gegevens-over-betaalgedrag-voor-kredietwaardigheid